Human right

Article 1.
All human beings are born free and equal in dignity and rights.They are endowed with reason and conscience and should act towards one another in a spirit of brotherhood.
အပုိဒ္ ၁
လူသားတုိင္းသည္ လြတ္လပ္၍ တန္းတူညီေသာ ဂုဏ္သကၡာ ႏွင့္ အခြင့္အေရးမ်ားျဖင့္ ေမြးဖြားလာသူမ်ား ျဖစ္သည္။ ထုိလူသား တို႕သည္ ဆင္ျခင္တုံတရားႏွင့္ က်င့္၀တ္ ကုိ တာ၀န္သိတတ္ေသာ စိတ္တုိ႕ရွိႀက၍ တစ္ဦးႏွင္႕တစ္ဦး ညီရင္းအကုိ ေမာင္ရင္းႏွမ စိတ္ ၿဖင္႕ဆက္ဆံသင့္သည္။

Article 2.
Everyone is entitled to all the rights and freedoms set forth in this Declaration, without distinction of any kind, such as race, colour, sex, language, religion, political or other opinion, national or social origin, property, birth or other status. Furthermore, no distinction shall be made on the basis of the political, jurisdictional or international status of the country or territory to which a person belongs, whether it be independent, trust, non-self-governing or under any other limitation of sovereignty.
အပုိဒ္ ၂
လူသားတုိင္း ဤအခြင္႔အေရးေႀကၿငာစာတမ္း တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္႔ အခြင္႔အေရးမ်ားအားလုံး၏ လြတ္လပ္ခြင္႔မ်ားအားလုံး ကုိ ပုိင္ဆုိင္ခံစားခြင္႔ရွိသည္။ လူမ်ဳိး၊ အသားအေရာင္၊ လိင္၊ ဘာသာစကား၊ ကုိးကြယ္သည္႔ဘာသာ၊ နုိင္ငံေရးအယူအဆ သုိ႕မဟုတ္ အျခားယူဆခ်က္ နုိင္ငံေရး သုိ႕မဟုတ္ လူမႈေရး ဇစ္ျမစ္၊ပစၥည္းဥစၥာ၊ မ်ဳိး႐ုိးဇာတိ၊ အျခားအဆင္႔အတန္းအားျဖင္႔ ခြဲျခားျခင္း မရွိေစရ။ ထုိျပင္ လူသားတစ္ဦးမွီတင္းေနထုိင္ရာ နုိင္ငံ သုိ႕မဟုတ္ နယ္ေျမေဒသ သည္ လြတ္လပ္ေသာ တုိင္းျပည္သည္ အခ်ဳပ္အခ်ာအဏာပုိင္ေသာ လြတ္လပ္ေသာ နုိင္ငံ သုိ႕မဟုတ္ ေဒသျဖစ္ေစ၊ အေစာင္႔အေ႐ွာက္ခံနယ္ေျမ သုိ႕မဟုတ္ ေဒသ သုိ႕မဟုတ္ ကုိယ္ပုိင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမရွိေသာ နုိင္ငံ သုိ႕မဟုတ္ ေဒသျဖစ္ေစ သုိ႕မဟုတ္ အခ်ဳပ္အခ်ာ အဏာ ႏွင္႔ ပတ္သက္၍ အျခားေသာ ေဘာင္သြင္း ကန္႕သတ္ခ်က္မ်ားရွိေနေသာ နုိင္ငံ သုိ႕မဟုတ္ ေဒသျဖစ္ေစ၊ ယခု လူ႕အခြင္႔အေရးမ်ား ႏွင့္ ပတ္သက္၍ခဲြျခားမႈ လုံး၀မရိွေစရ။

Article 3.
Everyone has the right to life, liberty and security of person.
အပုိဒ္ ၃
လူတုိင္းတြင္ အသက္ရွင္ရပ္တည္ခြင္႔၊ လြတ္လပ္ခြင္႔ ႏွင္႔ လုံျခဳံခြင္႔ ရွိသည္။

Article 4.No one shall be held in slavery or servitude; slavery and the slave trade shall be prohibited in all their forms.
အပုိဒ္ ၄
ဘယ္သူ႕ကုိမွက်ြန္ျပဳျခင္း ၊ အေစအပါးအျဖစ္ ႏုိင္ထက္စီးနင္း ေစခိုင္းျခင္းမျပဳရ။ လူသားတုိ႕ကုိ ေက်းကြ်န္သဖြယ္ေစခုိင္းျခင္း၊ ေရာင္း၀ယ္ျခင္း ႏွင္႔ ထုိသေဘာ သက္ေရာက္ေစေသာ ပုံစံမွန္သမွ် ပိတ္ပင္တားျမစ္ ရမည္။

Article 5.
No one shall be subjected to torture or to cruel, inhuman or degrading treatment or punishment.
အပုိဒ္ ၅
မည္သူ႕ကုိမွ်ႏွိပ္စက္ညွင္းပန္းျခင္း၊ သုိ႕မဟုတ္ ရက္စက္ႀကမ္းႀကဳတ္ လူမဆန္စြာ ဂုဏ္ငယ္ေစေသာ ဆက္ဆံျခင္း ျဖင္႔ မဆက္ဆံ ရ။ အျပစ္ေပးျခင္း မျပဳရ။

Article 6.
Everyone has the right to recognition everywhere as a person before the law. အပုိဒ္ ၆
လူတုိင္းေနရာမေရြး ဥပေဒေရွ႕ေမွာက္တြင္ လူသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း ခံပုိင္ခြင္႔ ရွိသည္။

Article 7.
All are equal before the law and are entitled without any discrimination to equal protection of the law. All are entitled to equal protection against any discrimination in violation of this Declaration and against any incitement to such discrimination.
အပုိဒ္ ၇
လူတုိင္းတရားဥပေဒေ႐ွ႕ေမွာက္တြင္ တေျပးညီတူညီႀကျပီး တရားဥပေဒ၏ ကြယ္ကာျခင္း ကုိ ခြဲျခားျခင္းမရွိ တူညီမႈအျပည္႕ေစာင္႕ေ႐ွာက္ခံပုိင္ခြင္႕ရွိသည္။ ဤေႀကျငာ စာတမ္းပါအခ်က္မ်ား ကုိ ဖီဆန္ ဆန္႕က်င္႕သည္႕ မည္သည္႕ခြဲျခားမႈမ်ဳိး သုိ႕မဟုတ္ ထုိသုိ႕ခဲြျခားမႈ မ်ား ကိန္းေအာင္းေစေအာင္ လွဳံ႕ေဆာ္မႈမ်ဳိး မွ ကင္းလြတ္ေစ ရန္ အကာအကြယ္ ကုိ တူညီစြာ ခံစားပုိင္ခြင္႕ ရွိသည္။

Article 8.
Everyone has the right to an effective remedy by the competent national tribunals for acts violating the fundamental rights granted him by the constitution or by law.
အပုိဒ္ ၈
လူတုိင္း မိမိတုိ႕အား အေျခခံဥပေဒ သုိ႕မဟုတ္ ဥပေဒအရ အပ္ႏွင္းထားေသာ အေျခခံအခြင္႔အေရး ကုိ ခ်ဳိးေဖာက္ခံသည္႔အခါ နုိင္ငံေတာ္တရားရင္စီ ႐ုံးတြင္ ထိေရာက္ေသာ အေရးယူကုစားမႈမ်ား ခံယူပုိင္ခြင္႕ရွိသည္။

Article 9.
No one shall be subjected to arbitrary arrest, detention or exile.
အပိုဒ္ ၉
မည္သူ႕ကုိမွ် တရားလက္လြတ္ အေႀကာင္းမဲ့ ဖမ္းဆီးျခင္း၊ ထိမ္းသိ္မ္း ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားျခင္း ၊ သုိ႕မဟုတ္ တုိင္းျပည္မွ ႏွင္ထုတ္ျခင္း မျပဳရ။

Article 10.Everyone is entitled in full equality to a fair and public hearing by an independent and impartial tribunal, in the determination of his rights and obligations and of any criminal charge against him.
အပိုဒ္ ၁၀လူတစ္ေယာက္၏ အခြင္႕အေရး ႏွင္႕ တာ၀န္၀တၱရားမ်ား ႏွင္႕ပတ္သက္၍ လည္းေကာင္း၊ စြဲခ်က္တင္လာေသာ ျပစ္မႈမ်ားႏွင္႕ပတ္သက္၍ လည္းေကာင္း အဆုံး အျဖတ္ခံယူရာတြင္ လူတုိင္းသည္ လြတ္လပ္၍ ဘက္မလုိက္ေသာ တရားစီရင္မႈ႐ုံးတြင္ လူအမ်ားတက္ေရာက္ႀကားနာနိုင္ေသာ စစ္ေဆးမႈမ်ဳိးကုိ တူညီစြာ ခံစား ပုိင္ခြင္႕ ရွိသည္။

Article 11.
(1) Everyone charged with a penal offence has the right to be presumed innocent until proved guilty according to law in a public trial at which he has had all the guarantees necessary for his defence.
(2) No one shall be held guilty of any penal offence on account of any act or omission which did not constitute a penal offence, under national or international law, at the time when it was committed. Nor shall a heavier penalty be imposed than the one that was applicable at the time the penal offence was committed.
အပိုဒ္ ၁၁
(က) တရားဥပေဒခ်ဳိးေဖာက္မႈျဖင္႔ တရားစြဲဆုိျခင္း ခံရသူတိုင္းသည္ မိမိကုိယ္မိမိကာကြယ္နုိင္ရန္ လုိအပ္ေသာ ေဆာင္ရြက္စရာမ်ား ကုိ ေဆာင္ရြက္နုိင္ခြင္႔အျပည္႕အဝရွိျပီး လူအမ်ားေရွ႕တြင္ တရားဥပေဒအတုိင္း စစ္ေဆး၍ အျပစ္က်ဴံးလြန္သည္ဟ ုထင္ရွားျပီး စီရင္ခ်က္ အတိအက် မခ်မခ်င္း ထုိသူတြင္ အျပစ္မရွိ ခံယူပိုင္ခြင္႔ ရွိသည္။
(ခ) တစ္စုံတစ္ေယာက္၏ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ အျပဳအမူႏွင္႔ စပ္လ်ဥ္း၍ ထုိအျပဳအမူ ျပဳခဲ့စဥ္ အခ်ိန္အခါက ထုတ္ျပန္ထားေသာ နုိင္ငံေတာ္ သုိ႕မဟုတ္ နုိင္ငံတကာ ဆုိင္ရာဥပေဒအရ ျငိစြန္းေသာ ျပစ္မႈတစ္ခုအျဖစ္ ခုိင္ခုိင္လုံလုံ မတင္ျပနဳိင္ခဲ့လွ်င္ ထုိသူအား အဆုိပါအျပဳအမူ အတြက္ အျပစ္ ရွိသည္ ဟု မယူဆနုိင္။ ထုိအတူ က်ဴံးလြန္ေသာျပစ္မႈ အတြက္ ျပစ္မႈက်ဴံးလြန္စဥ္အခါက ထုိက္သင္႔ေစနိုင္ေသာ ျပစ္ဒဏ္ထက္ ပုိမုိႀကီးေလးေသာ အျပစ္ဒဏ္ေပးျခင္းမရွိေစရ။

Article 12.No one shall be subjected to arbitrary interference with his privacy, family, home or correspondence, nor to attacks upon his honour and reputation. Everyone has the right to the protection of the law against such interference or attacks.
အပိုဒ္ ၁၂
မည္သူ၏ ကုိယ္ေရးကုိယ္တာကိစၥမ်ား၊ မိသားစုႏွင္႕သက္ဆုိင္ေသာကိစၥမ်ား၊ ေနအိမ္ႏွင္႔ စာေပးစာယူ ကိစၥမ်ားတုိ႕ကုိ မွ ဥပေဒအရ မဟုတ္ေသာ ဝင္ေရာက္ စြက္ဖက္မႈ မခံေစရ။ ထုိျပင္ ထုိသူ၏ ဂုဏ္သိကၡထိခုိက္ ပုတ္ခတ္ပုိင္ခြင္႕မရွိ။ လူတုိင္းတြင္ ထုိသုိ႕စြက္ဖက္ျခင္းမွေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပုတ္ခတ္ခံရျခင္း ေသာ္လည္းေကာင္း ၊ ဥပေဒအရ ကာကြယ္ပုိင္ခြင္႕ရွိသည္။

Article 13.
(1) Everyone has the right to freedom of movement and residence within the borders of each state.
( 2) Everyone has the right to leave any country, including his own, and to return to his country.
အပိုဒ္ ၁၃
(၁) လူတုိင္း မိမိတုိင္းျပည္၏ နယ္နမိတ္အပုိင္းအျခားအတြင္း လြတ္လပ္စြာ သြားလာေရြ႕ေျပာင္း ခြင္႔၊ ေနထုိင္ခြင္႔ရွိသည္။
(၂) လူတုိင္းမိမိတုိင္းျပည္အပါအဝင္၊ အျခားမည္သည္႕တုိင္းျပည္ကုိမဆုိ ထြက္ခြာခြင္႔ ႏွင္႔ မိိမိတုိင္းျပည္ သုိ႕ ျပန္လာခြင္႔ ရွိသည္။

Article 14.(1) Everyone has the right to seek and to enjoy in other countries asylum from persecution.
(2) This right may not be invoked in the case of prosecutions genuinely arising from non-political crimes or from acts contrary to the purposes and principles of the United Nations.

အပုိဒ္ ၁၄
(၁) လူတုိင္း မတရားအျပစ္ေပးႏွိပ္စက္မႈ မွလြတ္ေျမာက္ရန္ အျခားတုိင္းျပည္မ်ားတြင္ ခုိလွဳံခြင္႔ ေတာင္းခံပုိင္ခြင္႔ရွိသည္။
(၂) နုိင္ငံေရး ႏွင္႔ မသက္ဆုိင္ေသာ ျပစ္မႈမ်ဳိး၊ သုိ႕မဟုတ္ ကုလသမဂၢ၏ ရည္မွန္းခ်က္၊ မူဝါဒမ်ား ကုိ ဖီဆန္ဆန္႕က်င္ေသာ ျပစ္မႈမ်ဳိးကုိ အမွန္တကယ္ က်ဴံးလြန္ ေသာေႀကာင္႕ အက်ဳိးအဆက္ျဖင္႔ေပၚေပါက္လာေသာ အေရးယူမႈမ်ဳိးျဖစ္ပါက ဤအပုိဒ္ပါ အခြင္႕အေရး ႏွင္႕ အႀကဳံးဝင္မႈ မရွိေပ။

Article 15.
(1) Everyone has the right to a nationality.
(2) No one shall be arbitrarily deprived of his nationality nor denied the right to change his nationality.
အပုိဒ္ ၁၅
(၁) လူတုိင္း နုိင္ငံတစ္နုိင္ငံ ၏ နုိင္ငံသားျဖစ္ပုိင္ခြင္႔ရွိသည္။
(၂) မည္သူ႕ကုိမွ် ၎၏ နုိင္ငံျဖစ္မႈ မွ က်ဳိးေႀကာင္းမဲ့ ပစ္ပယ္ခြင္႔မရွိေစရ။ ထုိသူ၏ နုိင္ငံသား အျဖစ္ ေျပာင္းလဲပုိင္ခြင္႕ကုိ လည္း ျငင္းပယ္ျခင္း မရွိေစရ။

Article 16.
(1) Men and women of full age, without any limitation due to race, nationality or religion, have the right to marry and to found a family. They are entitled to equal rights as to marriage, during marriage and at its dissolution.
(2) Marriage shall be entered into only with the free and full consent of the intending spouses.
(3) The family is the natural and fundamental group unit of society and is entitled to protection by society and the State.
အပိုဒ္ ၁၆
(၁) အရြယ္ေရာက္ျပီးေသာ အမ်ဳိးသား ႏွင္႔အမ်ဳိးသမီးတုိင္း သည္ လူမ်ဳိး၊တုိင္းရင္းသား၊ သုိ႕မဟုတ္ ဘာသာေရးအေႀကာင္းျပဳ၍ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ကန္႔သပ္ျခင္း မရွိေစရဘဲ လက္ထပ္ခြင္႔ ႏွင္႔ မိသားစု ထူေထာင္ပုိင္ခြင္႔ ရွိသည္။ လက္ထပ္ထိမ္းျမားခ်ိန္၊ ေပါင္းသင္းခ်ိန္ ႏွင္႕ အိမ္ေထာင္ျပိဳကြဲသည္႔အခ်ိန္မ်ားတြင္ လက္ထပ္ထိမ္းျမား ျခင္း ႏွင္႔ ပတ္သက္ ၍ ထုိ အမ်ဳိးသား ႏွင့္ အမ်ဳိးသမီး တုိ႕တြင္ တူညီေသာ အခြင္႔အေရးမ်ားရွိႀကသည္။
(၂) ရည္ရြယ္ထားေသာ သတုိ႕သား ႏွင္႔ သတုိ႕သမီး ၏ လြတ္လပ္ေသာ သေဘာဆႏၵကုိ အျပည္႔အဝ ရယူျပီး မွသာ လက္ထပ္ထိမ္းျမားျခင္းျပဳရမည္။
(၃) မိသားစုဘဝသည္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၏ သဘာဝက်ေသာ၊ အေျခခံက်ေသာ အစိတ္အပုိင္းတစ္ခုျဖစ္သည္။ မိသားစုဘဝမ်ားကုိ ကာကြယ္ေပးရန္ လူ႕အဖဲြ႕အစည္းႏွင္႔ အစုိးရ တုိ႕က တာဝန္ရွိသည္။

Article 17.
(1) Everyone has the right to own property alone as well as in association with others.
(2) No one shall be arbitrarily deprived of his property.
အပုိဒ္ ၁၇
(၁) လူတိုင္းသည္ ဓနပစၥည္းဥစၥာမ်ား ကုိ မိမိတစ္ဦးျခင္းျဖစ္ေစ၊ အျခားသူမ်ား ႏွင္႔ ဖက္စပ္၍ျဖစ္ေစ ပုိင္ဆုိင္ခြင္႔ ရွိသည္။
(၂) မည္သူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ ကုိယ္ပုိင္ပစၥည္း ကုိမွ် ဥပေဒအေႀကာင္းမဲ့ သိမ္းပုိက္ျခင္း မရွိေစရ။

Article 18.
Everyone has the right to freedom of thought, conscience and religion; this right includes freedom to change his religion or belief, and freedom, either alone or in community with others and in public or private, to manifest his religion or belief in teaching, practice, worship and observance.
အပုိဒ္ ၁၈
လူတုိင္းလြတ္လပ္စြာေတြးေခၚခြင္႔၊ လြတ္လပ္စြာခံယူရပ္တည္ပုိင္ခြင္႔ ႏွင္႔ လြတ္လပ္စြာ ကုိးကြယ္ပုိင္ခြင္႔ ရွိသည္။ ဤလုပ္ပုိင္ခြင္႔အရ မိမိကုိးကြယ္ေသာ ဘာသာကုိသုိ႕မဟုတ္ သက္ဝင္ယုံႀကည္ခ်က္ လြတ္လပ္စြာ ေျပာင္းလဲပုိင္ခြင္႔ ရွိသည္။ ထုိျပင္ မိမိတစ္ဦးတည္းေသာ္လည္းေကာင္း၊ အျခားသူမ်ား ႏွင္႔ စုေပါင္း၍ ေသာ္လည္းေကာင္း အမ်ားေရွ႕တြင္ျဖစ္ေစ၊ သုိ႕မဟုတ္ မိမိသီးသန္႕တြင္ျဖစ္ မိမိကုိးကြယ္သည္႔ ယုံႀကည္မႈ သုိ႕မဟုတ္ ဘာသာကုိ လြတ္လပ္စြာ သင္ျပနုိင္ခြင္႔ ၊က်င္႔သုံးခြင္႔၊ဝတ္ျပဳကုိးကြယ္ခြင္႔ ႏွင္႔ တည္ေဆာက္ခြင္႔ ရွိသည္။

Article 19.
Everyone has the right to freedom of opinion and expression; this right includes freedom to hold opinions without interference and to seek, receive and impart information and ideas through any media and regardless of frontiers.
အပိုဒ္ ၁၉
လူတုိင္း လြတ္လပ္စြာထင္ျမင္ယူဆပုိင္ခြင္႔ ႏွင္႔ လြတ္လပ္စြာ ဖြင္႔ဟတင္ျပပုိင္ခြင္႔ ရွိသည္။ ထုိအခြင္႔အေရးမ်ားအရ မိမိတင္ျပယူဆခ်က္မ်ား ကုိ အေႏွာက္အယွက္ အဟန္႕အတားမရွိ ခံယူက်င္႔သုံးပုိင္ခြင္႔ ရွိသည္။ နယ္ေျမပုိင္းျခားမႈမရွိဘဲ သတင္းစာနယ္ဇင္းမ်ား မွတဆင္႕ သတင္းမ်ား၊ အယူအဆမ်ားကုိ ရွာေဖြဆည္းပူးပိုင္ခြင္႔ ၊လက္ခံပုိင္ခြင္႔ ႏွင္႔ ျဖန္႕ျဖဴးပုိင္ခြင္႔တုိ႕ရွိသည္။

Article 20.
(1) Everyone has the right to freedom of peaceful assembly and association.
(2) No one may be compelled to belong to an association.
အပုိဒ္ ၂၀
(၁) လူတုိင္း ျငိမ္းခ်မ္းစြာ လူစုလူေဝး စုေဝးပုိင္ခြင္႔ ႏွင္႔ အသင္းအဖဲြ႕မ်ား ဖဲြ႕စည္း ထူေထာင္ဖဲြ႕စည္းပုိင္ခြင္႔ ရွိသည္။ မည္သူ႕ကုိမွ် ၎၏ ဆႏၵသေဘာထား မပါဘဲ အဖြဲ႕အစည္း တခုသုိ႕ ဝင္ေစရန္ အတင္းအႀကပ္မျပဳရ။

Article 21.
(1) Everyone has the right to take part in the government of his country, directly or through freely chosen representatives.
(2) Everyone has the right of equal access to public service in his country.
(3) The will of the people shall be the basis of the authority of government; this will shall be expressed in periodic and genuine elections which shall be by universal and equal suffrage and shall be held by secret vote or by equivalent free voting procedures.
အပုိဒ္ ၂၁
(က) လူတုိင္း မိမိတုိင္းျပည္၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးလုပ္ငန္းတြင္ တုိက္ရုိက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ လြတ္လပ္စြာေရြးခ်ယ္တင္ေျမာက္ထားသည္႕ကုိယ္စားလွယ္မ်ားမွတဆင္႕ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ပုိင္ခြင္႔ရွိသည္။
(ခ) လူတုိင္း မိမိတုိင္းျပည္အတြင္းရွိ ျပည္သူဝန္ထမ္းအဖဲြ႕လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ဝင္ေရာက္နိုင္ရန္ တူညီေသာ အခြင္႔အလမ္းမ်ား ရွိသည္။
(ဂ) အစုိးရ၏ အဏာသည္ ျပည္သူလူထု၏ ဆႏၵအေပၚအေျခခံရမည္။ ျပည္သူ႕ဆႏၵမ်ား ကုိ အခ်ိန္ကာလပုိင္းျခားလ်က္ က်င္းပေပး သည္႔ စစ္မွန္ေသာေရြးေကာက္ ပြဲမ်ား ျဖင္႔ ေဖာ္ထုတ္ေစရသည္။ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား တြင္ လူတုိင္းအညီအမွ် မဲေပး နုိင္ခြင္႔ ရွိရမည္႔အျပင္ ထုိေရြးေကာက္္ပြဲ လွ်ဳိ႕ဝွက္ မဲေပး စနစ္ ျဖင္႕ျဖစ္ေစ၊ အလားတူ လြတ္လပ္ေသာ မဲေပးစနစ္ျဖင္႔ျဖစ္ေစ က်င္းပရမည္။

Article 22.
Everyone, as a member of society, has the right to social security and is entitled to realization, through national effort and international co-operation and in accordance with the organization and resources of each State, of the economic, social and cultural rights indispensable for his dignity and the free development of his personality.
အပုိဒ္ ( ၂၂ )
လူသားတုိင္း သည္ လူ႕အဖဲြ႕အစည္း၏ အဖြဲ႕ဝင္တေယာက္ျဖစ္သည္႔ အားေလ်ာ္စြာ လူမႈေရးလုံျခဳံခြင္႔ ခံစားပုိင္ခြင္႔ရွိသည္။ ထုိျပင္ မိမိ၏ ကုိယ္ပုိင္ အရည္အေသြးႏွင့္ ဂုဏ္သိကၡ တုိ႕ကုိ လြတ္လပ္စြာ တုိးတက္ဖြံ႕ျဖိဳး ေစေရးအတြက္ မလြဲမေသြလုိအပ္ေသာ စီးပြားေရး၊လူမႈေရး ႏွင္႔ ယဥ္ေက်းမႈဆုိင္ရာ အခြင္႔အေရး သေဘာေပါက္ခံယူနုိင္ရန္ အခြင္႔အေရးမ်ား ရွိရမည္။ ထုိသုိ႕သေဘာေပါက္ခံယူနုိင္ရန္ မိမိနုိင္ငံ၏ ဖဲြ႕စည္းပုံ၊ နုိင္ငံရွိ အရင္းအျမစ္ အင္အားမ်ား ႏွင္႔ လုိက္ေလ်ာ ညီေထြ ျဖစ္သည္႕နုိင္ငံေတာ္၏ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားျဖင္႔တမ်ဳိး၊ နုိင္ငံတကာ ၏ ပူေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈျဖင္႔တဖုံ ေဆာင္ရြက္ရမည္။

Article 23.
(1) Everyone has the right to work, to free choice of employment, to just and favourable conditions of work and to protection against unemployment.
(2) Everyone, without any discrimination, has the right to equal pay for equal work.
(3) Everyone who works has the right to just and favourable remuneration ensuring for himself and his family an existence worthy of human dignity, and supplemented, if necessary, by other means of social protection.
(4) Everyone has the right to form and to join trade unions for the protection of his interests.
အပိုဒ္ (၂၃)
(က) လူတုိင္းအလုပ္လုပ္ခြင္႔ ၊ မိမိအလုပ္ကုိမိမိလြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ပုိင္ခြင္႔ ႏွင္႔ တရားမွ်တ ၍ သင္႔ေလ်ာ္ေသာ လုပ္ငန္းခြင္ကုိ ေရြးခ်ယ္ ခြင္႔ ႏွင္႔ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ရျခင္းမွ ကာကြယ္မႈ ရရွိခြင္႔မ်ား ခံစား ပုိင္ခြင္႔ ရွိသည္။
(ခ) လူတုိင္း ခဲြျခားမႈမရွိဘဲ တူညီေသာ အလုပ္အတြက္တူညီ အခေႀကးေငြ ကုိ ရရွိခံစားပုိင္ခြင္႔ ရွိသည္။
(ဂ) အလုပ္လုပ္ သည္႔ လူတုိင္း မိမိ ႏွင္႔ မိမိ ၏ မိသားစုအတြက္ လူ႕ဂုဏ္သိကၡာ ႏွင္႔ ညီညြတ္ေအာင္ ေနထုိင္ စားေသာက္နုိင္ရန္ စိတ္ခ်ေလာက္သည္႔ အျပင္ တရားမွ်တ၍ သင္႔တင္႔ေလ်ာက္ပတ္ေသာ လစာ ခံစားပုိင္ခြင္႔ ရွိသည္။ လုိအပ္ပါက အျခားနည္းလမ္းမ်ား မွ လူမႈေရးအေထာက္အပံ႕မ်ားကုိလည္း ထပ္မံ၍ ရပုိင္ခြင္႔ ရွိသည္။
(ဃ) လူတုိင္း မိမိ အက်ဳိးစီးပြား ကုိ ကာကြယ္ ရန္ အလုပ္သမားသမဂၢမ်ား ဖဲြ႕စည္းပုိင္ခြင္႔ ႏွင္႔ ဝင္ေရာက္ပုိင္ ခြင္႔ ရွိသည္။

Article 24.
Everyone has the right to rest and leisure, including reasonable limitation of working hours and periodic holidays with pay.
အပုိဒ္ ၂၄
လူတုိင္း သင္႔တင္႔ ေလ်ာက္ပတ္ေသာ အလုပ္ခ်ိန္အျပင္ အခါအားေလ်ာ္စြာ သတ္မွတ္ထားေသာ လစာ ႏွင္႔ ခြင္႔ယူခြင္႔ အပါအဝင္ အပန္းေျဖအနားယူ ခြင္႔ ရွိသည္။

Article 25.
(1) Everyone has the right to a standard of living adequate for the health and well-being of himself and of his family, including food, clothing, housing and medical care and necessary social services, and the right to security in the event of unemployment, sickness, disability, widowhood, old age or other lack of livelihood in circumstances beyond his control.
(2) Motherhood and childhood are entitled to special care and assistance. All children, whether born in or out of wedlock, shall enjoy the same social protection.

အပုိဒ္ ၂၅
(က) လူတုိင္း သည္ မိမိ ႏွင္႔ မိမိ၏ မိသားက်န္းမာေရး ႏွင္႔ တကြ ကုိယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာေအးခ်မ္းစြာ ေနထုိင္နုိင္ေရး အတြက္ လုိအပ္ေသာ အစားအစာ၊ အဝတ္အစား၊အုိးအိမ္၊ ေဆးဝါးပစၥည္း ႏွင္႔ အျခားလုိအပ္ေသာ လူမႈေရးအေထာက္အပံ႔မ်ား ပါဝင္ေသာ သင္႔တင္႔ေလ်ာက္ပတ္သည္႔ လူမႈအဆင္႔အတန္း ကုိ ရယူခံစားခြင္႔ ရွိသည္။ ထုိအျပင္ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္သည္႔ အခါတြင္ လည္းေကာင္း၊ မက်န္းမမာ ျဖစ္သည္႔အခါတြင္လည္းေကာင္း၊ ကုိယ္လက္အဂၤါမစြမ္းမသန္ ျဖစ္ေသာအခါတြင္လည္းေကာင္း မိမိခင္ပြန္း သုိ႕မဟုတ္ ဇနီးေသဆုံးသြားေသာ အခါတြင္လည္းေကာင္း၊ အသက္အရြယ္အုိမင္းလာသည္ အခါတြင္ လည္းေကာင္း၊ မိမိပေယာဂေႀကာင္႕မဟုတ္ေသာ အလုပ္အကုိင္မဲ့ျခင္းကုိ ရင္ဆုိင္ရေသာအခါ တြင္လည္းေကာင္း၊ ေနထုိင္စားေသာက္ေရး အတြက္ လုံျခဳံစိတ္ခ်မႈ အခြင္႕အေရးခံစား ပုိင္ခြင္႔ ရွိသည္။
(ခ) မိခင္မ်ား ႏွင္႔ ကေလးငယ္မ်ားကုိ အထူးေစာင္႔ေရွာက္ျခင္း ႏွင္႔ အကူအညီေပး ျခင္း တုိ႕ကုိ ေပးရမည္။ တရားဝင္လက္ထပ္ထိမ္းျမားျပီး ေမြးလာေသာ ကေလးျဖစ္ေစ၊ တရားမဝင္ ေမြးလာေသာ ကေလး ျဖစ္ေစ တူညီေသာ လူမႈ ကာကြယ္ ေစာင္႔ေရွာက္ေရး ကုိခံစား ပိုင္ခြင္႔ ရွိသည္။

Article 26.
(1) Everyone has the right to education. Education shall be free, at least in the elementary and fundamental stages. Elementary education shall be compulsory. Technical and professional education shall be made generally available and higher education shall be equally accessible to all on the basis of merit.
(2) Education shall be directed to the full development of the human personality and to the strengthening of respect for human rights and fundamental freedoms. It shall promote understanding, tolerance and friendship among all nations, racial or religious groups, and shall further the activities of the United Nations for the maintenance of peace.
(3) Parents have a prior right to choose the kind of education that shall be given to their children.
အပိုဒ္ ၂၆
(က) လူတုိင္း ပညာသင္ႀကားပုိင္ခြင္႔ ရွိသည္။ အနည္းဆုံးမူလတန္းပညာ ႏွင္႔ အေျခခံအဆင္႔ ပညာေရးသည္ အခမည္႔ ျဖစ္ေစရမည္။ မူလတန္းပညာ သည္ မသင္မေနရ ျဖစ္ရမည္။ စက္မႈလက္မႈ ပညာ ႏွင္႕အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းပညာမ်ား ကုိ ေယဘူယ်အားျဖင္႔ လူအမ်ားသင္ႀကား ပုိင္ခြင္႔ ရွိရသည္။ အထက္တန္းပညာႏွင့္ အဆင္႔ျမင္႔ပညာမ်ား ကုိ အရည္အခ်င္းအေပၚမူတည္၍ သင္ႀကားနုိုင္ရန္ တူညီေသာ အခြင္႕အေရး ရွိေစရမည္။
(ခ) ပညာေရး ကုိ လူသားတုိ႕၏ ကုိယ္ပုိင္အရည္အေသြးမ်ားတုိးတက္ ျဖစ္ေပၚျပည္႔ဝလာေစရန္ႏွင္႔ လူ႕အခြင္႔အေရး အေျခခံလြတ္လပ္ခြင္႔မ်ား ကုိ ေလးစားမႈပုိကဲလာေစရန္ ဦးတည္ထားရမည္။ ပညာေရးသည္ တနုိင္ငံ ႏွင္႔ တနုိင္ငံ၊ လူမ်ဳိး တမ်ိဳး ႏွင္႔ တမ်ဳိး ၊ဘာသာေရး အသင္းအဖြဲ႕တဖြဲ႕ ႏွင္႔ တဖြဲ႕ အႀကား နားလည္မႈ၊သေဘာထားႀကီးမႈ၊ ခ်စ္ခင္ရင္းႏွီးမႈတုိ႕ တုိးတက္ျဖစ္ေပၚလာေစရန္ ႏွင္႔ ကမာၻ႕ျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္တ႕ံေစရန္ ကုလသမဂၢ တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ေနေသာ လုပ္ငန္းမ်ား အစြန္႕ရွည္ေစရန္ ေဆာင္က်ဥ္းနုိင္ ရမည္။
(ဂ) မိဘမ်ားသည္ မိမိတို႕၏ ရင္ေသြးမ်ား သင္ယူရမည္႔ ပညာ အမ်ဳိးအစား ကုိ ေရြးခ်ယ္ နိုင္ေသာ လက္ဦး အခြင္႔အေရး ရွိသည္။

Article 27.
(1) Everyone has the right freely to participate in the cultural life of the community, to enjoy the arts and to share in scientific advancement and its benefits.
(2) Everyone has the right to the protection of the moral and material interests resulting from any scientific, literary or artistic production of which he is the author.
အပုိဒ္ ၂၇
(က) လူတုိင္းသည္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္း၏ ယဥ္ေက်းမႈ ဘဝတြင္လြတ္လပ္စြာ ပါဝင္ခြင္႕၊အနုပညာသုခုမပညာရပ္မ်ား ကုိ လြတ္လပ္စြာ ဝင္ေရာက္ လုပ္ကုိင္နုိင္ခြင္႔ႏွင္႔ ထုိပညာ၏ အက်ဳိးအျမတ္ ကုိ လြတ္လပ္စြာ ခံစား သုံးစဲြပုိင္ခြင္႔ ရွိသည္။
(ခ) လူတုိင္းသည္ မိမိကုိယ္ပုိင္ညဏ္ျဖင္႔ ႀကံစည္ဖန္တီးမႈ မွ ျဖစ္ထြန္းလာေသာ အသိပညာဆုိရာတြင္ တီထြင္မႈ၊ စာေပဆုိင္ရာ သုိ႕မဟုတ္ အနုပညာ ဆုိင္ရာဖန္တီးမႈမ်ားတုိ႕၏ ဂုဏ္ ႏွင္႔ ရုပ္ဝတၳဳပုိင္းဆုိင္ရာ အက်ဳိးအျမတ္မ်ား ကုိ ခံစားရယူ နုိင္ရန္ အတြက္ ကာကြယ္မႈမ်ား ရရွိပုိင္ခြင္႔ ရွိသည္။
Article 28.
Everyone is entitled to a social and international order in which the rights and freedoms set forth in this Declaration can be fully realized.
အပုိဒ္ ၂၈
လူတုိင္း ဤစာတမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထား သည္႔ အခြင္႔အေရးမ်ား ႏွင္႔ လြတ္လပ္ခြင္႔ မ်ား ကုိ အျပည္႔အဝ အေလးထားအသိအမွတ္ ျပဳေသာ လူမႈဆက္ဆံေရး အေျခအေန ႏွင္႔ နုိင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရး အေျခအေနတုိ႔၏ အက်ဳိးေက်းဇူး ကိုခံစား ပုိင္ခြင္႔ရွိသည္။

Article 29.
(1) Everyone has duties to the community in which alone the free and full development of his personality is possible.
(2) In the exercise of his rights and freedoms, everyone shall be subject only to such limitations as are determined by law solely for the purpose of securing due recognition and respect for the rights and freedoms of others and of meeting the just requirements of morality, public order and the general welfare in a democratic society.
(3) These rights and freedoms may in no case be exercised contrary to the purposes and principles of the United Nations.
အပုိဒ္ ၂၉
(က) လူသားတုိင္းသည္ မိမိကုိယ္ပုိင္ အရည္အေသြးကုိ တုိးတက္ျဖစ္ေပၚျပည္႔ဝ လာေအာင္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဆာင္ရြက္နုိင္မႈ ကုိ ေပးေသာ လူ႔ေဘာင္အားျပန္လည္ေပးဆပ္ရန္ တာဝန္ ဝတၱရား ရွိသည္။
(ခ) လူတဦးတေယာက္ သည္ မိမိ၏ အခြင္႔အေရး ႏွင္႔ လြတ္လပ္မႈကုိ ရယူရာတြင္ အျခားသူမ်ား၏ အခြင္႔အေရး ႏွင္႔ လြတ္လပ္ခြင္႔ မ်ားကုိ ထုိက္ထုိက္တန္တန္ အသိအမွတ္ျပဳေလးစားရမည္။ ဒီမုိကေရစီထြန္းကားေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း တြင္ ကုိယ္က်င္႔တရားေကာင္းမြန္ေရး၊ စည္းကမ္းေသဝပ္မႈရွိေရး ႏွင္႔ ျပည္သူ႔အက်ဳိးစီးပြားျဖစ္ထြန္းေရးတုိ႔အတြက္ တရားမွ်တစြာ က်င္႔ေဆာင္နုိင္ရန္ အတြက္ ရည္ရြယ္ ၍ ဥပေဒ အရ ျပငွာန္းထားေသာ ကန္႔သတ္ခ်က္ မ်ဳိးတုိ႔ကုိ လူတုိင္း လိုက္နာ ရမည္။
(ဂ) ဤအခြင္႔ အေရးမ်ား ႏွင္႔ လြတ္လပ္ခြင္႔ မ်ား ကုိ ကမာၻ႕ ကုလသမဂၢ ၏ ရည္မွန္းခ်က္ ႏွင္႔ အေျခခံမူ မ်ားအား ဆန္႔က်င္႔ ေသာ ကိစၥရပ္မ်ား တြင္ ရယူက်င္႔သုံးပုိင္ခြင္႔ မရွိေစရ။

Article 30.
Nothing in this Declaration may be interpreted as implying for any State, group or person any right to engage in any activity or to perform any act aimed at the destruction of any of the rights and freedoms set forth herein.
အပုိဒ္ ၃၀
ဤစာတမ္းပါအခြင္႔အေရးမ်ား ႏွင္႔ လြတ္လပ္ခြင္႔မ်ား ကုိ ဖ်က္လုိဖ်က္ဆီး ျဖစ္ေစမည္႔ လုပ္ငန္းလုပ္ရပ္မ်ား အား မည္သည္႔ နုိင္ငံ၊ မည္သည္အဖဲြ႔အစည္း၊ မည္သည္႔လူပုဂၢိဳလ္ ကမွ ကုိယ္တုိင္ လုပ္ေဆာင္ခြင္႔၊ ပါဝင္လုပ္ေဆာင္ခြင္႔ မရွိေႀကာင္း ဤေႀကညာစာတမ္း က အတိအလင္း ေႀကညာ သည္။

Stephen Khie Lei